طوطی وبازرگان مثنوی معنوی

بـــــود بازرگــــــان و او را طوطـی‌ای **** در قفس محبــوس زیبـــا طوطــی‌ای
چــونک بازرگان سفـــر را ســـاز کرد ****  ســــوی هنــدستان شدن آغاز کرد
هــــر غلام و هـــر کنیزک را ز جــود **** گفت بهـــر تـو چــــه آرم گـــــوی زود
هــر یکی از وی مرادی خواست کرد **** جملــــه را وعــــده بداد آن نیک‌مـرد
گفت طــوطی را چه خواهی ارمغـان **** کارمت از خطــــــه‌ی هندوستــــــان
گفتش آن طـــوطی که آنجا طوطیان **** چــــون ببینــــی کن ز حــال من بیان
کان فلان طوطی کمشتاق شماست**** از قضــــای آسمـان در حبس ماست
بر شما کرد او سلام و داد خـواست **** وز شمـــا چاره و ره ارشـــاد خواست
گفت می‌شاید که مــن در اشتیــاق **** جــــان دهــم اینجا بمیـرم در فــراق
این روا باشد که من در بنـــد سخت **** گه شمـــا بر سبزه گاهی بر درخت
این چنین باشــــد وفای دوستان من **** درین حبس و شمـــــــا در گلستان
یاد آرید ای مهــــــان زین مــــــرغ زار **** یک صبــــوحـــــــی درمیان مــرغ‌زار
یــاد یــاران یــار را میمــــون بــــــــود **** خاصــــه کان لیلی و این مجنون بود
ای حریفــــــــان بت مــــــوزون خــود **** من قــــدح‌ها می‌خورم از خون خـود
یک قـــــدح می‌نوش کن بر یاد مــــن **** گر نمـــی‌خواهی که بدهی داد من
یـــا بیـــاد این فتـــاده‌ی خـــــــــاک‌بیز **** چونک خوردی جرعه‌ای بر خاک ریز
ای عجب آن عهــــد و آن سوگند کو  **** وعــــده‌های آن لب چـــــون قند کو
گر فراق بنده از بد بنــــــدگی است **** چون توبابدبدکنی پس فرق چیست؟
ای بدی که تو کنی در خشم و جنگ **** با طرب‌تر از سمــــــاع و بانگ چنگ
ای جفـــــای تـو ز دولت خــــــــوب‌تر **** و انتقـــــــــــام تــــو ز جان محبوب‌تر
نار تـــــو این است نورت چـــــون بـود **** ماتم این تاخودکه سورت چون بود؟
از حـــــلاوت‌هـــا که دارد جـــور تــــو **** وز لطافت کس نیـــــابد غــــــور تــو
نالـــــم و ترســـــــم که او باور کنــد **** وز کـــــرم آن جـــــور را کمتــــر کند
عاشقم بر لطف و بر قهرش به جـــد **** بولعجب من عاشق این هر دو ضــد
والله ار زین خـــــار در بستان شـــوم **** همچو بلبل زین سبب نالان شــوم
این عجب بلبل که بگشاید دهــــان **** تا خــــــورد او خــــــار را با گلستـــان
این چه بلبل این نهنگ آتشی است **** جمله ناخوش‌ها زعشق او را خوشی است
عاشق کل است و خــود کلّست او  **** عاشق خویش است و عشق خویش‌جو

مونس جـان

ای ز دردت خسـتگـان را بــوی درمــــان آمــده

یـــاد تو مر عاشقـــان را مـونس جــــان آمــده

صدهزاران همچو موسی مست درهرگوشه ای

رب ارنی گــو شــــده، دیــدار جــویــان آمــده

صــد هزاران عاشـــق خستــه بینــم پر امیـد

بــر ســرکــــوی غمــت اللـه گــویـــان آمــــده

سینـه هـا بینم زســـوز هجرتو بریان شــده

دیـده هــا بینـم ز درد عشـق تو گـریان آمده

عـاشقـانت نعــره ی الفقـر فخــری می زننـد

بــرسـرکــــوی مــلامت پــای کـــوبــان آمــده

"پیــرانصار" زشراب شوق خـورده جـرعــه ای

همچو مجنون گرد عالم مست وحیران آمـده

خواجه عبدالله انصاری